KINH TẠP A HÀM - QUYỂN 36
雜阿含經Hán dịch: Tống, Tam Tạng Cầu-Na-Bạt-Đà-La
Việt dịch: Thích Đức Thắng
Hiệu đính & Chú thích: Thầy Tuệ Sỹ.
BÀ-KỲ-XÁ TÁN PHẬT
KINH SỐ 1500
Tôi nghe như vầy:
Một thời Đức Phật ở trong vườn Cấp-cô-độc, rừng cây Kỳ-đà, tại nước Xá-vệ. Bấy giờ Tôn-giả Bà-kỳ-xá đang ở tại giảng đường Lộc tử mẫu trong vườn phía Đông, nước Xá-vệ, bị bệnh nặng nguy khốn. Tôn-giả Phú-lân-ni là người chăm sóc bệnh nhân, cung cấp cúng dường.
Khi ấy Tôn-giả Bà-kỳ-xá nói với Tôn-giả Phú-lân-ni:
“Thầy hãy đến chỗ Thế Tôn, chuyển lời tôi bạch Thế Tôn rằng: ‘Tôn-giả Bà-kỳ-xá đảnh lễ dưới chân Thế Tôn, kính thăm hỏi Thế Tôn ít bệnh, ít não và sống khinh lợi, an vui chăng?’ Lại nói tiếp: ‘Tôn-giả Bà-kỳ-xá ở tại giảng đường Lộc tử mẫu trong vườn phía Đông, đang bị bệnh nặng nguy khốn, muốn được gặp Thế Tôn, nhưng không đủ sức để đến chỗ Phật. Lành thay! Thế Tôn! Xin Ngài mở lòng thương xót đến chỗ của Bà-kỳ-xá ở giảng đường Lộc tử mẫu tại vườn phía Đông’.”
Lúc ấy, Tôn-giả Phú-lân-ni nhận lời đi đến Thế Tôn. Sau khi đảnh lễ dưới chân Phật, rồi ngồi lui qua một bên thưa:
“Tôn-giả Bà-kỳ-xá ở giảng đường Lộc tử mẫu trong vườn phía Đông bị bệnh nặng nguy khốn, muốn được gặp Thế Tôn nhưng không đủ sức đi đến diện kiến Ngài. Lành thay! Thế Tôn! Xin Ngài vì thương xót đến chỗ Tôn-giả Bà-kỳ-xá ở giảng đường Lộc tử mẫu trong vườn phía Đông.”
Bấy giờ, Thế Tôn im lặng nhận lời. Tôn-giả Phú-lân-ni biết Phật đã nhận lời, liền từ chỗ ngồi đứng lên đảnh lễ dưới chân Phật rồi đi.
Chiều hôm ấy sau khi từ thiền tịnh dậy, Thế Tôn đến Tôn-giả Bà-kỳ-xá. Tôn-giả Bà-kỳ-xá từ xa trông thấy Thế Tôn, muốn vịn giường mà đứng dậy. Bấy giờ, Thế Tôn thấy Tôn-giả Bà-kỳ-xá tựa giường muốn gượng dậy, liền bảo:
“Bà-kỳ-xá chớ nên khinh động.”
Thế Tôn liền ngồi xuống hỏi Tôn-giả Bà-kỳ-xá:
“Những bệnh khổ của ông có bình hòa, dễ chịu đựng không? Sự đau nhức nơi thân tăng hay giảm.” Nói đầy đủ như kinh Diệm-ma-ca ở trước… cho đến “… những bệnh khổ của con có cảm giác càng tăng thêm chứ không thuyên giảm.”
Phật bảo Bà-kỳ-xá:
“Bây giờ Ta hỏi ông, tùy ý mà trả lời Ta. Ông đã được tâm không nhiễm, không đắm, không nhơ, giải thoát, lìa các điên đảo, phải không?”
Bà-kỳ-xá bạch Phật:
“Tâm con không nhiễm, không đắm, không nhơ, giải thoát, lìa các điên đảo.”
Phật bảo Bà-kỳ-xá:
“Làm sao ông có được tâm không nhiễm, không đắm, không nhơ, giải thoát, lìa các điên đảo?”
Bà-kỳ-xá bạch Phật:
“Con đối với sắc quá khứ được nhận thức bởi mắt, tâm không luyến tiếc, đối với sắc vị lai, không mơ tưởng, đối với sắc hiện tại không đắm nhiễm. Con ở nơi sắc quá khứ, vị lai, hiện tại được nhận thức bởi mắt, đã dứt sạch niệm tham dục, ái lạc, vô dục, diệt tận, tịch diệt, tịch tĩnh, viễn ly, giải thoát. Tâm đã giải thoát, cho nên không nhiễm, không đắm, không nhơ, lìa các điên đảo, an trụ chánh thọ. Cũng vậy, với nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý. Đối với pháp quá khứ được nhận thức bởi ý, tâm không luyến tiếc, đối với sắc vị lai, không mơ tưởng, đối với sắc hiện tại không đắm nhiễm. Trong pháp quá khứ, vị lai, hiện tại, niệm tham dục, niệm ái lạc không còn nữa, vô dục, diệt tận, tịch diệt, tịch tĩnh, viễn ly, giải thoát. Tâm đã giải thoát, cho nên không nhiễm, không đắm, không nhơ, lìa các điên đảo, an trụ chánh thọ. Xin Đức Thế Tôn hôm nay ban cho con điều lợi ích tối hậu, nghe con nói kệ.”
Phật bảo Bà-kỳ-xá:
“Nên biết đúng lúc.”
Tôn-giả Bà-kỳ-xá ngồi ngay ngắn, buộc niệm ở trước và nói kệ:
|
Nay con ở trước Phật, Cúi đầu cung kính lạy. Đối với tất cả pháp, Thảy đều được giải thoát. Khéo hiểu các tướng pháp, Tin sâu, vui Chánh-pháp. Thế Tôn, Đẳng Chánh Giác, Thế Tôn là Đại Sư. Thế Tôn hàng ma oán, Thế Tôn Đại Mâu-ni; Diệt trừ tất cả sử, Tự độ các loài sanh. Thế Tôn đối thế gian, Giác tri tất cả pháp. Thế gian ắt không có Ai biết pháp hơn Phật. Ở trong cõi Thiên, Nhân, Cũng không ai bằng Phật. Cho nên hôm nay con, Lễ bậc Đại tinh tấn, Cúi đầu lễ Thượng sĩ, Lễ đấng Đại tinh tấn, Đã nhổ gai ái dục. Hôm nay giờ phút cuối, Con được thấy Thế Tôn. Cúi lễ đấng Nhật chủng, Đêm nay Bát-niết-bàn. Chánh trí buộc chánh niệm, Đối thân hư hoại này; Các dư lực còn lại, Từ đêm nay diệt hẳn. Ba cõi không còn nhiễm, Vào Vô dư Niết-bàn. Cảm thọ khổ và vui, Cũng không khổ không vui; Từ nhân duyên xúc sanh, Hôm nay ắt đoạn tận. Khổ thọ và lạc thọ, Cũng không khổ không vui; Từ nhân duyên xúc sanh, Hôm nay đều biến tri. Hoặc bên trong, bên ngoài, Các cảm thọ khổ vui; Đối thọ không chỗ đắm, Chánh trí chánh buộc tâm; Ban đầu, giữa, sau cùng, Các tụ không chướng ngại. Các tụ đã đoạn rồi, Biết rõ ái không còn. Người thấy rõ chân thật, Nói chín mươi mốt kiếp; Trong ba kiếp không trống, Có đấng Đại Tiên nhân. Cõi không không nơi tựa, Chỉ sợ kiếp khủng bố. Nên biết Đại Tiên nhân, Lại xuất hiện thế gian, An ủi các trời, người, Mở mắt, lìa bụi mờ; Thức tỉnh các chúng sanh, Cho biết mọi thứ khổ: Khổ khổ và khổ tập, Tịch diệt, vượt qua khổ; Bát Thánh-đạo Hiền thánh, An ổn đến Niết-bàn. Điều thế gian khó được, Hiện tiền tất đã được; Đời này, được thân người, Chánh-pháp được diễn nói. Theo những gì mình muốn, Lìa cấu cầu thanh tịnh; Chuyên tu tự lợi mình, Chớ khiến rỗng không quả. Luống không thời sanh lo, Gần nơi địa ngục khổ. Đối Chánh-pháp được nói, Không thích, không muốn nhận; Sẽ ở lâu sanh tử, Bao giờ dứt luân hồi! Trường kỳ ôm ưu não, Như người buôn mất của. Nay con đủ mọi tốt, Không còn sanh, già, chết. Luân hồi đã chấm dứt, Không còn sanh lại nữa. Dòng nước sông ái, thức, Từ nay tất cạn khô. Đã nhổ cội rễ uẩn, Khoen xích không tiếp nối. Cúng dường Đại Sư xong, Việc làm đã hoàn tất, Gánh nặng đã buông xuống, Hữu lưu đã đoạn xong; Không còn thích thọ sanh, Không còn tử đáng ghét; Chánh trí, chánh buộc niệm, Chỉ chờ phút cuối cùng. Long tượng nhớ rừng hoang, Sáu mươi thú hùng mạnh, Một mai thoát gông xiềng, Thong dong trong rừng núi. Bà-kỳ-xá cũng vậy, Miệng Đại Sư sanh con; Chán bỏ lìa đồ chúng, Chánh-niệm chờ thời đến. Nay nói với mọi người, Những ai đến tụ hội; Nghe kệ Ta sau cùng, Nghĩa chúng được lợi ích. Có sanh ắt có diệt, Các hành đều vô-thường. Pháp chóng sanh, chóng tử, Nào đáng nương cậy lâu. Nên phải có chí mạnh, Tinh cần cầu phương tiện; Quán sát có sợ hãi, Tùy thuận đạo Mâu-ni, Mau hết khổ ấm này, Chớ tăng thêm luân chuyển. Đứa con từ miệng Phật, Khen nói kệ này xong; Xin từ biệt đại chúng, Bà-kỳ-xá Niết-bàn. Vì tấm lòng từ bi, Nói kệ vô thượng này; Tôn-giả Bà-kỳ-xá, Con sanh từ pháp Phật. Do rũ lòng bi mẫn, Nói kệ Vô-thượng này; Sau đó Bát-niết-bàn, Tất cả nên kính lễ. |